Kurkuma, het feloranje neefje van de gemberwortel. In poedervorm is dit specerij een ware rockster want het vormt de basis van het alom bekende kerriepoeder en talloze geurige curry pasta’s. Van smaak is kurkuma licht bitter maar het kan van een simpel gerecht een waar pareltje maken!
Zowel de wortel als kurkuma poeder geven hun sterke kleur af en functioneren goed als kleurstof. Het specerij wordt gebruikt voor het kleuren van stoffen maar maakt ook van een simpel gerecht een kleurijk feestmaal. Kurkuma wordt in India verwerkt in een pasta en tijdens bepaalde bruiloftsritueel over het hele lichaam van de bruid gesmeerd. Ook wordt krukuma in menig ‘do-it-yourself’ scrub en huidproduct verwerkt om zijn anti-ontstekende eigenschappen. Let wel op met deze scubs dat je niet te veel kurkuma gebruikt, voor je het weet kleur jij, net als je stoofpotje, diep oranje of kanariegeel.
Kurkuma bevat antioxidanten en heeft een anti-ontstekende werking waardoor het zich goed verleend voor het verhelpen of verzachten van een reeks aan klachten en aandoeningen. De geelwortel wordt als sinds jaar en dag als voedings- en geneesmiddel gebruikt in Azië. Het wordt vaak als ‘volksmedicijn’ gebruikt bij het bestrijden van brandend maagzuuur, symptomen van darmklachten en reuma. Kurkuma stimuleert de aanmaak van gal, wat bijdraagt aan een goede spijsvertering en ondersteunt de lever bij het afvoeren van giftige stoffen in je lichaam.
Als je de gezondheidsvoordelen van kurkuma opzoekt komt je al snel bij curcumine uit. De ware kracht van kurkuma zit inderdaad het stofje curcumine. Dit stofje is de afgelopen 30-40 jaar goed onder de loep genomen in de wetenschap. Het is aangetoond dat curcumine de groei van kankercellen kan vertragen en zelfs stoppen.
In een kleine studie werd ook aangetoond dat bypass-patiënten die curcuminesupplementen innamen minder kans hadden op een hartaanval na hun operatie.[1] Ook in kankeronderzoek is curcumine als een veelbelovend stofje uitgekomen. Er wordt nu gedacht dat curcumine een belangrijk middel kan zijn in de preventie en de behandeling van kanker[2]. Als dat al niet genoeg is, blijkt uit een studie dat curcumine diabetes kan uitstellen bij prediabetici.[3]
Een ander sterk stofje in kurkuma is turmerone. Er is aanzienlijk minder onderzoek naar tumerone gedaan maar het blijkt dat het stofje het herstel van stamcellen in de hersenen ondersteunt. Het wordt geopperd dat turmerone in de toekomst gebruikt kan worden gebruikt voor de behandeling van alzheimerpatiënten.[4]
De hierboven besproken onderzoeken zijn echter gebaseerd op toegediende hoge hoeveelheden curcumine en turmerone, niet op kurkuma. Het meeste onderzoek naar curcumine en turmerone is gebaseerd op dierproeven en de onderzoeken met mensen als proefpersonen zijn vrij kleinschalig. Dus ook bij inname van supplementen is het nog niet aangetoond in hoeverre de gezondheidsvoordelen ook echt naar voren komen bij mensen. De bio-aanwezigheid van curcumine en tumerone in kurkuma is vrij laag. Dit betekent dat het moeilijk opgenomen wordt door het lichaam, snel gemetaboliseerd en makkelijk afgevoerd. Je bent dus zeker niet gelijk beschermd tegen kanker, diabetes en alzheimer door wekelijks een curry op het menu te zetten.
Dus de concentratie van curcumine en turmerone in kurkuma is al niet erg hoog, en dan voert je lichaam het ook nog eens gemakkelijk weg zonder er profijt van te hebben. Hoe kunnen we dan toch baat hebben van de kracht van kurkuma?
Wanneer het in combinatie met zwarte peper wordt gegeten is het al makkelijker op te nemen voor je lichaam. Nu is het mogelijk om ervoor te kiezen om een curcumine supplement te nemen, hier zit vaak al een dosis peperine in (het stofje in zwarte peper dat jou helpt bij de opname). Kijk uit met een extra supplement peperine nemen als je medicijnen of andere supplementen neemt, die juist langzaam moeten worden afgegeven. Dus neem je medicijnen, ga dan eerst na bij je arts of peperine erbij mag worden ingenomen. Het is niet bekend in hoeverre grote, geconcentreerde hoeveelheden kurkuma veilig zijn voor zwangere vrouwen. Dus neem supplementen niet zomaar in zonder na te gaan of ze voor jou persoonlijk geschikt zijn.
Hoe kun je kurkuma in je dagelijkse voeding verwerken? Curcumine is vetoplosbaar en moet dus samen met wat vet of olie worden ingenomen. Eet kurkuma dus bij je maaltijd of een supplement in combinatie met visolie.
Kurkuma is weldegelijk goed voor je gezondheid als je het regelmatig eet in combinatie met vetten. Als toevoeging aan een gezond gebalanceerd dieet zal het zeker positieve effecten op je gezondheid hebben. Verwacht alleen niet dat het als een medicijn werkt, daarvoor krijg je te kleine hoeveelheden curcumine en turmerone binnen.
[1] Thamlikitkul, V. I. S. A. N. U., et al. "Randomized double blind study of Curcuma domestica Val. for dyspepsia." J Med Assoc Thai 72.11 (1989): 613-620.
[2] Shamnugan, M.K., et al. 2015. The Multifaceted role of curcumin in cancer prevention and treatment, Molecules 20 (2).
[3] Chuengsamarn, Somlak, et al. "Curcumin extract for prevention of type 2 diabetes." Diabetes care 35.11 (2012): 2121-2127.
[4] Hucklenbroich, Joerg, et al. "Aromatic-turmerone induces neural stem cell proliferation in vitro and in vivo." Stem Cell Res Ther 5.100 (2014): 10-1186.