En voordat we die uit de doeken doen is het handig om eerst even kortweg te schetsen hoe de lever werkt zodat je weet waar je op moet letten. In dit grote en veelzijdige orgaan dat ongeveer anderhalve kilo weegt worden een groot aantal (voedings)stoffen omgezet, afgebroken, opgeslagen en geproduceerd. De lever heeft dan ook een grote rol in het handhaven van de gezonde balans (homeostase) in je lichaam.
Belangrijke taken van de lever zijn onder andere het onschadelijk maken van lichaamsvreemde stoffen (detoxificatie, heel belangrijk), de productie van gal; omvorming van voedingsstoffen in bioactieve substanties (biotransformatieproces), regulering van de samenstelling van je bloed, opslag van glycogeen (‘reserve-suiker’) en de bewerking en opslag van allerlei mineralen (ijzer) en vitamines A, B12 en D. Een hele lijst, waar deze ingenieuze chemische fabriek in eigen lichaam het flink druk mee heeft.
Je lever ontzien zodat het deze basis taken goed kan uitvoeren komt je gezondheid, je energie, je huid en tal van andere zaken daarom ook merkbaar ten goede. Het tegendeel uiteraard ook, dus als jij de laatste tijd wat vermoeider bent dan voorheen, een witte beslagen tong hebt of je huid gaat opspelen kan het helemaal geen kwaad om eens even te kijken of jouw voeding je lever nog wel ondersteunt.
Dus even afgezien van de ideale leverlunch voor een gezellig avondje op de planning, wat heeft je lever van jou nodig om altijd alles goed te laten verlopen? Laten we kijken wat er in fases achter de schermen van deze interne fabriek gebeurt en wat er voor iedere stap nodig is om jou doorlopend te blijven ontgiften zodat je beter bestand bent tegen een glaasje hier en daar.
Fase 1 – In eerste instantie maakt de lever wanneer nodig ongewenste stoffen onschadelijk door ze wateroplosbaar te maken (hydroxylering), waarna ze kunnen worden uitgescheiden via onze urine, adem en zweet. Water drinken, plassen en lekker bewegen is daarom blijvend noodzakelijk en erg goed voor je.
In deze fase zijn er veel enzymen actief die voedingsstoffen nodig hebben om goed hun werk te kunnen doen. Welke voedingsstoffen moet je dan aan denken? Maak er een gewoonte van om de volgende regelmatig op het menu te zetten:
Concreet betekent dit: regelmatig een vet visje op het menu of een dagelijks visolie supplement; lekker veel groenten, noten, hele granen en gevogelte voor je B-vitaminen en aminozuren en regelmatig wat paranoten voor je seleniumgehalte. Done! Makkelijk toch? Haal jij dit zo uit je voeding?
De rest van de ongewenste stoffen wordt vervolgens voorbewerkt door je lever voor fase 2. Of, indien je lever er niet mee uit de voeten kan: opgeslagen in je vetweefsel. Dit laatste is overigens de reden waarom veel mensen niet goed reageren op een sapvast of een detoxkuur. Wil je graag ontgiften? Dat kan, maar doe dit dan veilig in samenwerking met je lever dan is er geen enkel probleem en zul ook jij je na een goede detox fitter dan ooit voelen.
Fase 2 – Deze fase van de lever om ongewenste stoffen aan andere stoffen te binden om ze zo uit te kunnen scheiden (conjugering) kent voor de verdere verwerking een aantal ingenieuze transformatieprocessen. Een belangrijk proces is de glutathionconjungatie: hierbij bindt glutathion, de moeoder van alle antioxidanten, zich aan vetoplosbare toxines (o.a. zware metalen, pesticiden, alcohol, koffie en paracetamol) om ze wateroplosbaar te maken.
Glutathion is de belangrijkste lichaamseigen stof die het lichaam inzet om de gifstoffen waar wij continu aan worden blootgesteld onschadelijk te maken. Helaas zijn er veel factoren in de huidige samenleving die onze lichaamsvoorraden van glutathion in gevaar brengen. Denk aan; stress, vervuiling, straling, infectie, medicijnen, slechte voeding, veroudering, te fanatiek sporten, verwondingen... Paradoxaal genoeg leiden een teveel aan bovenstaande externe toxines tot een te weinig glutathion en dus een opstapeling aan interne toxines. Wat - juist -, een lever met een verminderde werking tot resultaat heeft.
Probeer toxines - waar mogelijk - te vermijden. Alhoewel het lastig is om iets aan de luchtkwaliteit te doen, kun je bijvoorbeeld wel een goed waterfilter aanschaffen, minder bestrijdingsmiddelen eten, natuurlijke verzorgingsmiddelen gebruiken en eventuele stress actief proberen te managen door heel bewust je parasympatisch zenuwstelsel vaker aan te spreken. Mocht je hier meer over willen weten: De cursus breingezondheid van de Better Health Academy gaat hier diep op in en leert je dit toe te passen.
In fase 2 heeft je lever – net als fase 1 - logischerwijs ook behoefte aan veel verschillende micronutriënten: alle B-vitaminen, veel aminozuren, waaronder de bouwstenen voor glutathion, en de mineralen magnesium, mangaan, zink, molybdeen, ijzer en koper.
Fase 3 – In deze laatste fase doet je lever aan vrije radicalen ontgifting. Ontgifting van die vrije radicalen (die in fase 1 zijn ontstaan) of van buitenaf komen doe je met antioxidanten, zoals vitamine A, C, E, selenium, zink en glutathion (daar zijn ze weer). Echter: zodra bijvoorbeeld vitamine C een vrije radicaal vangt, wordt hij zelf een vrije radicaal. Hij zal dan zo snel mogelijk op zoek gaan naar glutathion, om de vrije radicaal daar af te leveren. Ook hier speelt glutathion dus een centrale rol en kun je duidelijk zien waarom de behoefte aan vitamine C groter is wanneer je te maken hebt met veel toxines in je omgeving.
Gezond eten en leven levert om alle bovengenoemde redenen voldoende energie, een mooie huid, een sterke weerstand en een gestel dat wel wat aankan op. Het is eigenlijk net als een auto; die moet je ook onderhouden. Gelukkig weet je met deze handleiding een beetje wat die ingewikkelde fabriek die je lever heet van je wil om jou optimaal van dienst te kunnen zijn. Fijn om te weten hoeveel invloed je hebt, nietwaar?
En dat avondje borrelen? Dat ga je gewoon vooraf met een goede lunch met - en dit zal je niet verbazen - zoveel mogelijk aminozuren (uit eiwitten), B-vitaminen en mineralen. Oftewel: maak een lunch met vis of ei en diverse groenten. De makkelijke werklunch is bijvoorbeeld de perfecte bodem voor een gezellige avond.
Andere ideeën kunnen zijn:
· Een stukje vis (forel of kabeljauw) met amandelschaafsel
· Roerbakschotel met prei, wortel en knoflook
· Of een salade van verse spinazie, gekookt ei, avocado en bieslook, rijkelijk besprenkeld met olijfolie en citroensap.
In principe is alles mogelijk, zolang je maar niet met een lege maag op stap gaat. Een gezellige avond gewenst!