Torenhoge uitslagen
Een check voer je meestal uit om tekorten uit te sluiten. Soms ervaar je zelfs klachten en wil je natuurlijk weten waar die vandaan komen. Het zal velen dan ook verbazen als ze bij de huisarts zijn geweest en terug komen met B-vitamine uitslagen die door het dak schieten. Maar snel stoppen met suppleren! Bij een aantal mensen met hoge vitamine B6 waarde zijn vervelende neurologische verschijnselen gevonden zoals tintelende handen en voeten (je moet dan vaak wel chronisch hééél veel slikken). Desondanks is een veel te hoge B6 waarde niet wenselijk.
Naast vitamine B6 kan ook vitamine B12 onverwacht hoog uitvallen. Hiervan zijn geen negatieve effecten bekend, maar toch is het belangrijk te weten hoe dit komt. En wel om een hele speciale reden.
Voeding bevat nooit zulke hoge vitaminegehaltes als (hooggedoseerde) supplementen. Je zou daarom denken dat te hoge waardes alleen kunt krijgen door dagelijks veel te hoog gedoseerde supplementen te slikken.. Toch?
Nou niet helemaal dus. Hoewel de kans bij suppleren vergroot is, kun je zelfs zonder supplementen eindigen met te hoge waardes. Menigeen die niet suppleert is dan ook verbaasd door de uitslag. Lees verder om er achter te komen hoe dit komt!
Teveel, of ernstig tekort?
Vitamines voeren hun functie uit in de cellen van je lichaam. Hier zal de vitamine bijvoorbeeld worden gebruikt om het slaaphormoon melatonine aan te maken, of om het schadelijke homocysteïne (een risicofactor voor hart en vaatziekten) om te zetten in methionine, of om je schildklierhormoon aan te maken zodat het ‘kacheltje’ in je lichaam kan branden.
Bij een bepaling van je vitamine waardes wordt bloed geprikt en wordt gekeken naar hoeveel vitamines hierin zitten. En daar gaat het dus eigenlijk ‘fout’, want niet elke vitamine bloedwaarde zegt evenveel over de werkelijke waarde in je lichaam. Namelijk: wat in het bloed zit, zit niet in je cellen. En de cellen zijn juist de plek waarin vitamines hun functie zouden moeten uitoefenen.
Als waardes in je bloed te hoog zijn zal je het advies krijgen direct te stoppen met eventuele suppletie. Maar waardes in je bloed en je cellen hoeven dus niet met elkaar overeen te komen. Sterker nog, de kans is groot dat wanneer je bloedwaardes van B-vitamines (veel te) hoog zijn de waardes van deze vitamine in je cellen buitengewoon laag zijn! Huh? Maar hoe zit dat dan?!
Een vitamine B tekort bij een vitamine B teveel? Om deze twee redenen kan het ontstaan:
Je hebt een teveel omdat je lever er niets mee kan (vaker een B6 probleem)
Vitamines komen binnen in zowel de actieve als inactieve vorm. Als voorbeeld nemen we even vitamine B6. De inactieve vorm van vitamine B6 heet pyridoxine en komt binnen uit onze voeding, met name plantaardige voeding. De actieve vorm heet pyridoxaal-5-fosfaat, deze komt binnen uit plantaardig of dierlijke voeding. De cel kan vitamine B6 alleen gebruiken in de actieve vorm: pyridoxaal-5-fosfaat. Alle pyridoxine die binnen komt moet dus eerst door de lever worden omgezet alvorens het werkzaam is.
En zo moeten net als vitamine B6 alle vitamines die in de inactieve vorm binnen komen eerst langs de lever om daar ‘gemetaboliseerd’ te worden. Nu legt onze ‘Westerse’ levensstijl een behoorlijke last op de lever, die dagelijks honderden verschillende functies hoort uit te voeren. Het metaboliseren van vitamines loopt hierdoor vaak mis waardoor de vitamines in de inactieve vorm op kunnen stapelen. En zo kom je dus terug van de huisarts met hoge bloedwaardes pyridoxine, terwijl je cellen schreeuwen om pyridoxaal-5-fosfaat.
Specifiek voor vitamine B6 geldt nog dat er een hogere kans is op stapeling wanneer je een tekort hebt van andere B-vitamines. Met name vitamine B12. Dat komt omdat deze vitamines nauw met elkaar samen werken, en vitamine B6 alleen met behulp van andere B-vitamines kan worden omgezet in de actieve vorm.
Je hebt een teveel omdat je een tekort hebt (vaker een B12-probleem)
Soms is niet de omzetting het probleem, maar heb je écht te weinig. De ‘Westerse’ levensstijl legt niet alleen een last op onze lever, maar op ons hele lichaam. We eten vaak niet wat het beste is voor ons lichaam. En ook door chronische stress verbruiken we dagelijks veel meer B-vitamines dan wanneer we met een cocktailtje op een tropisch eiland zouden liggen. Een vitaminetekort is dus zeker niet ondenkbaar.
Zeker bij B12 is de kans op het ontwikkelen van een tekort heel reëel. Dat komt omdat de opname van vitamine B12 afhankelijk is van een stofje in de maag, Intrinsic Factor, dat alleen in optimale omstandigheden voldoende wordt geproduceerd. Bij veel stress en te weinig maagzuur ontstaat direct een hogere kans dat er een tekort van is. Laat staan wanneer iemand een operatie heeft ondergaan zoals een gastric bypass.
De lever heeft altijd een kleine voorraad van vitamines achter de hand voor echte dreigende situaties. Bij vitamine B12 is deze voorraad vaak voldoende voor 3-5 jaar. Wanneer je lichaam een serieus tekort dreigt te krijgen spreekt je lever die voorraden aan. Hij doet dit niet beetje voor beetje. Met grote bergen tegelijk maakt je lever B-vitamine voorraden vrij als laatste redmiddel voor je lichaam. Dit kan ertoe leiden dat de B12 waardes in je bloed extreem hoog zijn.
En ook zo kun jij, terwijl je net bent geschrokken van de torenhoge uitslagen, toch een marginaal tekort hebben in je cellen!
Nu wordt het dus ingewikkeld... Want hoe weet je nu of je echt een teveel hebt, of juist een flink tekort?
Symptomencheck vitamine B6
Allereerst kun je natuurlijk de symptomencheck doen. Want ondanks dat je waardes hoog zijn, kunnen symptomen van vitamine B tekort overduidelijk aanwezig zijn.
7 veelvoorkomende symptomen van vitamine B6 tekort zijn:
Symptomencheck vitamine B12
Symptomen van een B12 tekort kunnen als volgt tot uiting komen (maar dat hoeft dus niet!):
Aanvullende metingen
Kom je er nu nóg niet uit, dan kun je je huisarts vragen de hoeveelheid homocysteïne in je bloed te laten meten. Is deze te hoog, dan is er een grote kans op een tekort van B6 en / of B12. Een MMA (urine)test (methylmalonzuur) kan je helpen inzicht te krijgen in je B12 waardes. Is de hoeveelheid MMA in je urine te hoog, dan is dit een signaal van een vitamine B12 tekort.
Blijf je symptomen van tekorten houden en wil je toch graag supplementen gebruiken? Suppleer dan altijd bij voorkeur met supplementen die de actieve vorm van de vitamines bevat. Dan weet je zeker dat je lichaam in staat is te gebruiken, en wie weet verdwijnen je symptomen dan vanzelf.
Gebruik nooit langdurig (vaak langer dan 3 maanden) extreem hooggedoseerde supplementen zonder toezicht van een professional.
Ben jij benieuwd naar je vitamine bloedwaarden? Je kunt deze ook heel makkelijk thuis testen via Check Yourself!